Wältext fon Siede LED-Lampe bekiekje

[[Image:Ampoules.jpg|thumb|right|200px|LED-Lampe mäd [[Bajonetsluutenge|Bajonetfout]]]]
[[Image:E27 with 38 LCD.JPG|thumb|200px|LED-Lampe mäd Edison [[Edison Skruuwengewiende|E27]] (27 mm) Skruuwengewiende.]]
Ne '''LED-Lampe''' is n [[Solid-state lighting|SSL]] (solid-state lighting) [[Lampe]] apbaud uut ne Gruppe fon [[Led]]s ([[Ljoachtdiode]]n). Do Karakteristieke fon do anwoande Leds in de Lampe bestimme touhoope mäd dän [[Eepengewinkel|Stroalengswinkel]] die [[Luchtstroom]], [[Luchtstäärkte]] un [[Faawentemperatuur|Faawenwiergoawe]].

==Wiet Lucht==
Wiet Lucht in LED-Lampen wuud uursproangelk moaked truch mäd Hälpe fon n [[UVLucht|UV]]-LED ne [[Fluoresenz|fluoresierjende]] Loage ('[[Phosphor]]') tou beljoachten. Intwiske rakt dät uk Variante do der fluks [[wiet Lucht]] uutstroalje. Uum wook wiet Lucht tou kriegen wäide wier uur Stoffe ferwoand, do ne woorm-wiete kleur emittierje, as Gould.

==Model==
LED-Lampen rakt dät in ferskeedene Modelle, wierbie ju Foarm fon ne gewöönelke Glöipeere mäd eventuel ne groote Edison-Foatenge ([[E27]]). Dät rakt uk uum Modelle mäd ne litje Edison [[E14]]-Foatenge,  [[Bipin fout|GU5.3]]-Stikfout (Bipin-Foet) of [[Bajonetsluutenge|GU10]]-Bajonetfout.

Bie LED-Lampen sunt die [[Luchtstroom]] (in Lumen), ju [[Lichtstäärkte]] (in Millicandela) un die Stroalengswinkel (in ̊) relatierd.

==Stroalengswinkel==
*Bie n litjeren Stroalengswinkel wäd ju Luchtstäärkte (Hällegaid) gratter, wülst die Luchtstroom (Masse Lucht) sik nit annert. 
Biespil: n 4000 mcd 30̊ LED stroalt juust sofuul Lucht uut as n 1000 mcd 15̊ LED. Die Stroalengswinkel is halwierd in de Bratte as uk in de Hööchte, ju Luchtstäärkte is deermäd fjauermoal so stäärk. Sjuch uk [[MR16]].

==Luchtstroom==
[[Luchtstroom]] is ne Mäite foar ju Masse Energie ju n Luchtwälle in aal Gjuchten uutsoant. Ju Eenhaid fon Luchtstroom is die [[Lumen (Physik)|Lumen]]. Die Luchtstroom fon ne Glöipeere fon 40 Watt is t.B. 300 [[Lumen (Physik)|lm]] .

==Luchtstäärkte==
Ju [[Luchtstäärkte]] fon ne Luchtwälle is ju Masse Lucht ju de Wälle ourakt. Ju wäd foar LEDs uutdrukt in [[Millicandela]] (mcd).  1000 Millicandela is gliek an 1 [[Candela (Eenhaid)|Candela]]. Ju Luchtstäärkte is t.B. 590.000 [[Candela (Eenhaid)|mcd]].

===Millicandelas ätter Lumen===
Uum annaierjend ju Masse Lumen uuttoureekenjen wäd ju Taal Candelas deeld truch de Deeltaal ju tou dän Stroalengswinkel fon ju Lampe heert (sjuch [[MR16]]).
*Biespil: 590.000 mcd = 590 [[Candela (Eenhaid)|cd]], ne Lampe mäd n Stroalengswinkel fon 40̊, 590/2,64 = 223,48 Lumen. 
Foarloage:Luchtstroomtabelle
{| class="prettytable"
! [[Millicandela]] !!  [[Boogengroad|Stroalengswinkel]]  !! Deele truch
|-
| || 5̊ ||167,22
|-
| ||10̊ || 41,82
|-
||| 15̊ ||18,50
|-
| ||20̊ || 10,48
|-
| ||25̊ || 6.71
|-
| ||30̊ || 4,67
|-
| ||35̊ || 3,44
|-
| ||40̊ || 2,64
|-
| ||45̊ || 2,09
|}
<br clear=all>

==Faawetemperatuur==
Ju [[Faawetemperatuur]] kon anroat wäide in [[Kelvin (Eenhaid)|Kelvin]] of [[Mired]] (1 Millione deeld truch de Faawetemperatuur in Kelvin).
{| class="prettytable"
![[Faawetemperatuur]]  !! [[Kelvin (Eenhaid)|Kelvin]] !! [[Mired]] 
|-
|Extroa woormwiet  || < 2700 [[Kelvin (Eenheid)|K]]|| 370 [[Mired|M]] 
|-
|Woormwiet  ||  3000 - 3200 [[Kelvin (Eenhaid)|K]]|| 333 - 345 [[Mired|M]]
|-
|Näitroal wiet || 5000 [[Kelvin (Eenhaid)|K]] || 250 [[Mired|M]]
|-
|Köilwiet ||  > 8000 [[Kelvin (Eenhaid)|K]] || 200 [[Mired|M]]
|}

==Foardeele==
As bereekend foar 10.000 Baadenuuren:
{| align="center"
|-align="center"
|
| Anskafkostenge
|  + 
| (Stroomferbruuk × Stroompries)
|  = 
| Totoale Kostenge
|-align="center"
|[[Image:Info bulb.png|42px]]<br />Glöipeere
| 10 × € 0,45 
|  + 
| 25 W × 10.000 h × € 0,18 / kWh
| =
|  € 49,50
|-align="center"
|[[Image:Sparlampe.svg|15px]]<br />Spoarlampe
| 2 × € 6,00 
|  + 
| 11 W × 10.000 h × € 0,18 / kWh
| =
|  € 31,80
|-align="center"
|[[Image:Crystal_ktip.png|42px]]<br />LED-Lampe
| 1 × € 25,-
| +
| 5 W × 10.000 h × € 0,18 / kWh
| <math> = </math>
| € 34,-
|-align="center"
!colspan="4" align="right"| <math> \mathrm{Bespoarenge} </math>
| =
| € 15,50 blw. - € 2,20
|}

===Lieuwensduur=== 
Ne LED-Lamp kon theoretisk uungefäär 50.000 Baadenuuren meegunge (ne normoale Glöipeere funktioniert in n Truchsleek 1.000 Baadenuuren, Ne Spoarlampe (Kompaktljuchtlampe) twiske 6.000 un 15.000 Baadenuuren, ouhongich fon ju Marke). In n Praxis stoalt sik hääruut, dät ne LED-Lampe in n Truchsleek 10.000 Baadenuuren uuthaalt.  Die Luchttouräächfaal uur ju ganse Tied is minner as 30%. Ju Lampe wäd minner heet un is swänk- un steetbeständich. Deerjuun konnen ju Glöipeere un ju Spoarlampe disse Waarmte ferdreege, in Juunsats tou ju LED-Lampe, ju neen hooge Temperatuure ferdreege kon. Dät is die wichtichste Gruund, wieruum apstuuns noch neen LED-Lampen tou kriegen sunt, do der beträfs Luchtärdraach un Formoat gliekwäidich sunt an t.B. ju 60W Glöipeere.
Ne LED=Lampe ferdrächt goud dät gaue Ien- un Uutskaltjen, un ju kon sunner Probleme oubländed wäide.

===Energieferbruuk===
Do LED-Lampen fon däälich reeke sowät 50% fon ju apnuumene Energie ou in Lucht. Bie ne Spoarlampe is dät sowät 35% un bie ne Glöipeere 10%. Ju Räst wäd uumetou ouroat as Waarmte.

===Ienskaltied===
Bie ne Spoarlampe duurt dät eenige Sekunden eer ju dän fulboodige Luchtärdraach rakt, wier ju LED-Lampe fluks ätter dät Ienskaltjen dän fulboodige Luchtärdraach rakt.

==Ätterdeele==
LED-Lampen sunt djuur bie n Anskafjen. Eende 2008 kostede ne 6 Watt LED-Lampe (tou ferglieken mäd ne 75 Watt Glöipeere) twiske 25 un 45 Euro. Midde 2009 is die Pries al wät faalen.

LED-Lampen reeke täämelk häl Lucht un dät wäd deeruum ourät, liek in ne LED-Lampe tou kiekjen.

Uk hieden LED-Lampen eenige Jiere häär n litjeren Stroalengswinkel, wiertruch jo minner goadelk wieren uum toun Biepsil n gansen Ruum tou beljuchten. Apstuuns rakt dät genouch LED-Lampen tou koopjen mäd n Stroalengswinkel fon 360̊.

Die grootste Ätterdeel fon LED-Lampen is sunner Twieuwel ju Faawetemperatuur. Ju wäd nämmelk as koold un uunkemoudich fäild. Man apstuuns (Midde 2009) sunt woormwiete un extroa woormwiete LED-Lampen tou kriegen. Do sunt mäd ne gans tänne Gouldloage bedäkt, wiertruch dät Lucht molliger un jeeler wäd.

Uk ju Faawenwiergoawe-Index, ju der wiest of aal Faawen bie Beljuchtenge apa ne natüürelke Wiese wierroat wäide, is bie LED-Lampem noch nit optimoal. Foar ju Akseptierenge fon LED-Beljuchtenge in de Huus is dät n wichtigen Faktor. 

==Unnersäikenge==
* Mäd [[Nanoimprint-Lithographie]] wäd ju Luchtreekende Uurfläche fon dät [[Polymeer]] fergratterd. Uk wäd Unnersäikenge dät uum do LED-Lampen gauer produtsierje tou konnen.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/glasgow_and_west/7162606.stm BBC-Institute of Photonics]</ref>

==Toukumst==
Weegen do läige Stroomkostenge un dän loange Lieuwendsduur wollen LED-Lampen in de Toukumst woarskienelk fuul fon do uur Lampensoarten ärsätte.

{{Wälle|Angoawe=
<references/>
}}

[[Kategorie:Technik]]